Planten groeien bij voorkeur waar ze het voedsel vinden dat ze nodig hebben, in een milieu waarvoor ze aangepast zijn. Door na te gaan welke planten op welke bodems voorkomen, kunnen we dus ook het omgekeerde: de bodemomstandigheden kennen via de begroeiing. In een niet verstoorde omgevingen (door bodembewerking, herbicide,..) kunnen de natuurlijk voorkomende planten een aanwijzing geven hierover. De mate waarin een plant aan- of afwezig is geeft ons informatie over het lokale milieu.
Baseer je niet op één plantenexemplaar van een verloren gewaaid zaadje, maar op meerdere gezonde planten van enkele van dezelfde soorten.
Ze kunnen een aanduiding geven aangaande stikstofgehalte en vruchtbaarheid, waterhuishouding (of droogte), licht, grondstructuur en zuurtegraad van de grond.
Deze vorm van biomonitoring wordt ook gebruikt om de gezondheid (?) van bermen naast snelwegen in het oog te houden. Biomonitoring is het systematisch verzamelen van data inzake biotische organismen van ecosystemen met bepaalde tijdsintervallen. Gekende indicatorsoorten zijn gevoelig voor veranderingen.
Op bomen groeiende (epifytische) korstmossen zijn bekend vanwege hun gevoeligheid voor luchtvervuiling. Ze reageren vb. sterk op ammoniak (NH3) dat veel vrijkomt in de intensieve veehouderij.
We beperken ons in het overzicht tot de hier regionaal normaal voorkomende vegetatie. Zo laten we als indicatie voor natte bodems de hier minder inheemse mangrovesoorten maar buiten beschouwing.
Veel diverse soorten onkruiden kunnen wijzen op een rijke grond.
Van gewone vlier zegt men dat hij zelfs gedijt bij en op een mesthoop.
Datura (Datura stramonium) floreert op vervuilde bodems.
Heermoes duidt op een slecht waterdoorlatende bodem.
Boodschappers van goed nieuws en goed uitgebalanceerde bodems zijn witte vogelmuur (Stellaria media) en smalle weegbree (Plantago lanceolata).
De kans om huisjesslakken aan te treffen is natuurlijk op kalkrijk grond veel groter dan op kalkarme plaatsen. Ze moeten er de bouwstof voor bun huisje ook kunnen vinden.
De meeste tuinplanten houden van een neutrale tot licht zure grond (pH 6,5-7).
Zie ook Gras kiest grond, en Geobotanie
In het boek is onderstaande lijst in een handige tabel gegoten. Maar op de site leverde dit problemen op voor diverse schermafmetingen.
Vruchtbaarheid, stikstofgehalte
Arme grond
gewone reigersbek (Erodium cicutarium)
klaproos (Papaver),
veldzuring (Rumex acetosa),
vroegeling (Erophila verna),
Grond met stikstof
echte kamille (Matricaria chamomilla),
kleine klaproos (Papaver dubium),
moerasdroogbloem (Gnaphalium uliginosum),
ruige klaproos (Papaver argemone),
Stikstofarme grond
gewoon reukgras (Anthoxanthum odoratum),
grote tijm (Thymus pulegioides)
klaversoorten,
muizenoor (Hieracium arvensis),
schapengras (Festuco ovina),
wikkesoorten,
Stikstofrijk (veel bemest)
Akkerdistel (Cirsium arvense),
Akkerereprijs (Veronica agrestis),
Brandnetel (Urtica) ,
Duist (Alopecurus myosuroides),
Duivenkervel (Fumaria)
gewone raket (Sisymbrium officinale),
grote ereprijs (Veronica persica),
harig knopkruid (Galinsoga quadriradiata),
herderstasje (Capsella bursa-pastoris),
hoenderbeet (Lamium amplexicaule),
kleefkruid (Galium aparine)
klein kruiskruid (Senecio vulgaris),
klimopereprijs (Veronica hederifolia),
kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia),
melganzenvoet (Chenopodium album),
paardenbloem (Taraxacum officinale),
perzikkruid (Persicaria maculosa),
ridderzuring (Rumex obtusifolius),
smeerwortel (Symphytum officinale),
steenraket (Erysimum),
uitstaande melde (Atriplex patula),
(vogel)muur (Stellaria( media)),
Zevenblad (Aegopodium podagraria),
Zwaluwtong (Fallopia convolvulus),
zwarte nachtschade (Solanum nigrum),
Stikstofrijke vruchtbare grond
Akkerdistel (Cirsium arvense),
Bernagie (Borago officinalis),
bijvoet (Artemisia vulgaris)
dovenetel (Lamium),
ereprijs (Veronica),
fluitenkruid ( Anthriscus sylvestris),
gewone berenkauw (Heracleum sphondylium),
gewone vlier (sambucus nigra) (gedijt zelfs op een mesthoop),
grote brandnetel (Urtica dioica),
herderstasje (Capsella bursa-pstoris),
kleefkruid (Galium aparine),
kleine brandnetel (urtica urens),
melganzenvoet of witte – (Chenopodium album),
paardenbloem (Taraxacum officinale),
uitstaande melde (Artiplex patula),
vogelmuur (Stellaria media),
Zeer stikstofrijk
Kleefkruid (Galium aparine),
klein kaasjeskruid (Malva neglecta),
klein kruiskruid (Senecio vulgaris),
rode ganzenvoet (Chenopodium rubrum),
zwarte nachtschade (Solanum nigrum),
Zuurtegraad
Zeer zure bodems (pH (H2O) <5)
eenjarige hardbloem (Scleranthus annuus),
gewone spurrie (Spergula arvensis),
varkensgras (Polygonum aviculare),
weegbree (Plantago),
zuring (Rumex)
Zure bodems (5< pH (H2O) <6,5)
adelaarsvaren (Pteridium aquillinum),
akkerviooltje (Viola arvensis),
blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus),
bochtige smele (Avenelle flexuosa),
borstelgras (Nardus stricta),
dopheide (Erica carnea),
driekleurig viooltje (Viola tricolor),
echte kamille (Matricaria chamomilla),
valse kamille (Anthemis arvensis),
gladde witbol (Holcus millois),
kleine klaproos (Papaver dubium),
ruige klaproos (Papaver argemone),
knopherik (Raphanus raphanistrum),
moerasdroogbloem (Gnaphalium uliginosum),
paardebloem (Equisetum orvense),
paardenstaart of heermoes (Equisetum arvense),
reigersbek (Erodium cicutarium),
rode bosbes (Vaccinium vitis-idaea),
rode schijnspurrie (Spergularia rubra),
schapenzuring (Rumex acetosella),
spurrie (Spergula arvensis),
stijve klaverzuring (Oxalis stricta),
struikhei (Caluna vulgaris),
valse kamille (Anthemis arvensis),
Neutrale bodems (6,5< pH (H2O) <7,5)
akkerereprijs Akkerereprijs (Veronica agrestis),
akkermelkdistel (Sonchus arvensis),
Duist (Alopecurus myosuroides),
gewone steenraket (Erysimum cheiranthoides),
grote ereprijs grote ereprijs (Veronica persica),
heermoes (Equisetum arvense),
herderstasje (Capsella bursa-pstoris),,
honingklaver (Melilotus officinalis),
klaproos (Papaver),
kleefkruid (Galium aparine),
klimopereprijs (Veronica hederifolia),,
kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia),
paarse dovenetel (Lamium purpureum),
reukloze kamille (Tripleurospermum maritimum),
vogelmuur (Stellaria media),,
zwarte nachtschade (Solanum nigrum),,
Basische bodems (7,5< pH (H2O)) Alkalische = basische, kalkhoudende grond
Akkerviooltje (Viola arvensis),
Bastaardganzenvoet (Chenopodium hybridum),
betonie of koortskruid (Stachys officinalis),
blauwgras ( Sesleria varia)
heelkruid (Sanicula europaea),
herik (Sinapis arvensis),
hopklaver (Medicago lupulina)
klaproos (Papaver)
kleine pimpernel (Sanguisorba minor),
veldsalie (Salvia pratensis),
wilde ridderspoor (Consolida regalis),
wolfsmelk (Euphorbia),
zomeradonis of kooltje vuur (?)(Adonis aestivalis),
Waterhuishouding
Zeer droog
Muurpeper (Sedum acre),
Vogelpootje (Ornithopus perpusillus)
Droge grond
(mel)ganzenvoet (Chenopodium)
Akkerboterbloem (Ranunculus arvensis)
Canadese fijnstraal (Conyza canadensis)
Duizendblad (Achillea millefolium)
eenjarig bingelkruid (Mercurialis annua)
gele kamille (Anthemis tinctuoria)
gewone reigersbek (Erodium cicutarium)
grote tijm (Thymus pulegioides),
harig knopkruid (Galinsoga quadriradiata)
herderstasje (Capsella bursa-pstoris),
honingklaver (Melilotus officinalis)
kromhals (Lycopsis arvensis),
perzikkruid (Persicaria maculosa)
teunisbloem (Oenothera),
vroegeling (Erophila verna),
zachte ooievaarsbek (Geranium molle)
Vochtige grond
Akkermelkdistel (Sonchus arvensis),
Duivenkervel (Fumaria officinalis)
Heermoes (Equisetum arvense)
Klaproos (Papaver),
klein kaasjeskruid (Malva neglecta),
kleine veldkers (Cardamine hirsuta),
kleine varkenskers (Coronopus didymus),
klimopereprijs (Veronica hederifolia
kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia)
paarse dovenetel (Lamium purpureum)
perzikkruid (Persicaria maculosa),
rood guichelheil (Anagallis arvensis)
speenkruid (Ranunculus ficaria)
spurrie (Spergula arvensis),
stijve klaverzuring (Oxalis stricta),
veldereprijs (Veronica arvensis)
zwarte nachtschade (Solanum nigrum),
Natte grond
akkermunt (Mentha arvensis),
akkerpaardenstaart of heermoes (Equisetum arvense),
andoorn (Stachys)
bosbies (Scripus sylvaticus),
duizendknopen (Polygonum spp.)
echte koekoeksbloem (Lychnis flos-cuculi)
klaverzuring (Oxalis spp.)
klein hoefblad (Tussilago farfara),
kruipende boterbloem (Ranunculus repens),
leverkruid (Eupatorium spp.)
Lisdodde (Typha spp.)
Moerasdroogbloem (Gnaphalium uliginosum),
Moesdistel (Cirsium oleraceum),
Mossen (Bryophyta),
niezenknoppen (Juncus conglomeratus)
paardenstaarten (Equiestum spp.)
pijpenstrootje (Molinia caerilea),
pinksterbloem (Cardamine pratensis)
pitrus (Juncus effusus),
russen (juncus spp)
varkenskers (Coronopus sqamatus)
waterbiezen (Scripus spp.)
zeggen (Carex spp.)
zuring (Rumex spp.)
Dichtgeslagen grond Deze kruiden geven aan dat de grond verdicht is door betreden of na het werken met zware machines.
Akkerdistel (Cirsium arvense),,
echte kamille (Matricaria chamomilla),,
geknikte vossenstaart (Alopecurus geniculatus)
grassen,
grote weegbree (Plantago major),
heermoes (Equisetum arvense),
kruipende boterbloem (Alopecurus geniculatus),
liesgras (Glyceria maxima)
mannagras Glyceria fluitans)
paardenbloem (Taraxacum ifficinale),
ridderzuring (Rumex obtusifolius),,
rietgras (Phalaris arundinacea)
straatgras (Poa annua),
varkensgras (Polyfonum aviculare)
waterpeper (Persicaria hydropiper)
zilverschoon (Ptentilla anserina)
Grondstructuur
Slechte structuur
akkerwinde (Convolvulus arvensis),
kleine varkenskers (Coronopus didymus),
kruipende boterbloem (Alopecurus geniculatus),,
kweek (Elytrigia repens)
straatgras (Poa annua),
varkensgras (Polyfonum aviculare)
Goede structuur
Duivenkervel (Fumaria officinalis)
ereprijssoorten,
kleine brandnetel (Urtica urens),
paarse dovenetel (Lamium purpureum),
Bomen als indicator
Zandleem- en leemgronden:
gewone es (Fraxius excelsior)
gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus)
haagbeuk (Carpinus betulus)
kleinbladige linde (Tilia coedata)
populier (Populus spp)
wintereik (Quercus petraea)
zomereik (Quercus robur)
Zandgronden:
wintereik (Quercus petraea)
zomereik (Quercus robur)
Droge gronden:
boswilg (Salix caprea)
veldesdoorn (Acer campestre)
wintereik (Quercus petraea)
Zie ook <Gras kiest grond> en <Geobotanie>
