Alcoholische dranken bevatten ethylalcohol of ethanol. In pure vorm is het een reuk- en smaakloze vloeistof. Ze wordt verkregen door gisting van suikerhoudende vloeistoffen uit:
granen - zoals voor bier en sake
vruchten - zoals druiven voor wijn, vruchten voor fruitwijnen
melasse - diverse overige dranken
aardappel - voor wodka
Indien het resultaat uit de vloeistoffen wordt gedestilleerd, wordt er een geestrijke of ‘sterke drank’ verkregen. Voor geestrijke & dranken werd de ‘geest’ (alcolaat oftewel de 'esprit') uit de fles (brandewijn) gehaald/gestookt.
Alcoholhoudende dranken zoals bier, wijn, likeur en jenever zijn een sociaal geaccepteerd genotmiddel. We worden er rustiger, socialer, zelfzekerder en vrolijker van. Het zorgt voor een lichte ontremming, de zelfkritiek neemt af en het zelfvertrouwen neemt toe. Het geeft een opgewekt gevoel, en alcohol bevordert het sociaal contact omdat we gemakkelijker praten.
Alcohol is ook verdovend, vermindert het beoordelings-, concentratie- en coördinatievermogen, de motoriek en de potentie. Vanwege de fysiek verslavende eigenschappen wordt alcohol tot de harddrugs gerekend. Het is, vooral bij jongeren, ook de meest gebruikte drug.
Hoe meer alcohol er in het bloed is, hoe groter de kans op (verkeers)ongelukken en vallen. Ook op langere termijn is het schadelijk en gevaarlijk, door kans op o.a. levercirrose en kanker.
Bieren, wijnen en tussenproducten (porto, martini) zijn gegiste dranken die pas als sterke drank beschouwd als ze een alcoholgehalte van minstens 22 % vol bevatten.
Andere ‘sterke dranken’ worden zo omschreven vanaf 15% alcohol.
In de wedren naar publiciteit en steeds weer sneuvelende record zijn er alsmaar zwaardere bieren gemaakt. BrewDog stunt van 32 over 41 naar 57,8%. En het laatste record dat ik vond (2022) stond op naam van het Nederlandse Koelschip, met ‘Mystery of Beer, van 70%. Idioot dus.
Ook sterke dranken worden ondrinkbaar. Enkele voorbeelden: Absint (Fr.) van 70%, Stroh Rum (Oostenrijk) 80%, Mariënburg Rum (Suriname) 90%, Everclear (VS) 95%, Cocoroco (Bolivia) 96% en Spirytus Stawski (Polen) 96%. Goede brandstof.
Normaal omschrijven we:
Alcoholvrije drank: maximaal 0,1–0,5% alcohol
Alcoholarme drank: maximaal 1,2% alcohol
Alcoholische drank als bier, licht: 2–3,5%, pils: 5%, tripel: 7–10% alcohol
Cava (e.a. bubbels) 8,5%, champagne 10,5 - 12,2%
Wijn: 12 (8 à 25)%
Advocaat +14%; sherry 15 (tot 20)%, martini 15%, porto 18-20,
Sterke drank: Amaretto 26-28%; jenever 30-35%, cognac 40 tot 45%, whisky en gin 40 tot 50%, wodka tot 96%
Alcohol kan door vergisten ook ontstaan in drank (fruitsap) of voeding. Of toegevoegd worden in bonbons, Coq au Vin, tiramisu, saus, mosselen met witte wijn... Het verdampt (grotendeels) bij verhitten en verbrandt bij flamberen.
Daarnaast is ethanol een bijna universeel oplosmiddel (maar dus duidelijk niet voor problemen, integendeel). Het heeft een sterke, karakteristieke geur. Het brandt in een normale atmosfeer met een rookloze en ijle, blauwe vlam. In Brazilië rijden veel auto's op bio-ethanol. Spiritus is een onzuivere vorm van 85% ethanol waaraan onder meer het giftige methanol is toegevoegd. Het wordt als brandstof gebruikt in branders voor bain-marie, of het bij het ontsteken van de barbecue.
Heel wat reinigingsproducten bevatten alcohol, bv. om ruiten of brillen schoon te maken. Naast ethanol (in dranken) zijn ook propanol en butanol (of isobutanol) alcoholen die in was- en schoonmaakmiddelen als oplosmiddel en ontvetter zitten.
In microbiologische laboratoria wordt een oplossing van 70% ethanol - en 30% water - als ontsmettingsmiddel gebruikt. Een hogere concentratie dan 70% heeft minder bacteriedodende werking. In wondjes kan het wel prikken. Daarvoor worden daarom tegenwoordig andere ontsmettingsmiddelen voor gebruikt.
Je eigen alcoholische drank maken is niet zo moeilijk. Vooral door destillatie van methanol vallen er geregeld doden. En door overdadig gebruik natuurlijk.
