Je hebt altijd vet nodig om normaal te functioneren. Hoeveel lichaamsvet mag of moet je hebben? Dit hangt af van verschillende factoren. Vrouwen hebben meer lichaamsvet nodig dan mannen. Borsten en heupen van vrouwen bevatten veel meer vet dan die van de mannen. Als een vrouw te weinig lichaamsvet heeft, kan de menstruatiecyclus stoppen.
Een andere belangrijke factor i.v.m. lichaamsvet is de leeftijd: bij het ouder worden hebben we van nature meer vet.
Een vetpercentage tussen 15-en 20% voor mannen en 25-30% voor vrouwen is over het algemeen een mooie waarde. (Andere bronnen kunnen andere waarden vermelden.)

Vetpercentage Vrouwen
Leeftijd    te laag    normaal    te hoog        veel te hoog
20-39    < 21%    21% - 33%    33% - 39%    > 39%
40-59    < 23%    23% - 34%    34% - 40%    > 40%
60-79    < 24%    24% - 36%    36% - 42%    > 42%

Vetpercentage Mannen
Leeftijd    te laag    normaal    te hoog        veel te hoog
20-39    < 8%        8% - 20%    20% - 25%    > 25%
40-59    < 11%    11% - 22%    22% - 28%    > 28%
60-79    < 13%    13% - 25%    25% - 30%    > 30%

vetreservesopslaanMakkelijker te meten is de taille omtrek (over de navel). Die is normaal kleiner dan
94 cm voor mannen en
80 cm voor vrouwen.
Het risico op een hartinfarct stijgt met 2% per cm. (Mijn lintmeter ziet me niet graag…)
In veel doe-het-zelfzaken hangen papieren lintmetertjes van 100 cm. Die voelen warmer aan op je bloot vel dan die kunststofdingen. Dat ze te kort zijn is niet de schuld van de meter.
(Eigenlijk zouden ze bruikbaar moeten zijn zonder dat je er een stuk aan bijplakt.)  Of neem gewoon een touwtje, met een knoop op 100 cm.

Waist-to-Height Ratio (WtHR, taille-lengte verhouding): ontspannen uitademen, en je buikomtrek meten tussen de bovenkant van je heupbeen en de onderkant van je ribben. Dat zou minder moeten zijn dan de helft van je lengte.

Een Britse studie van City University Londen geeft een duidelijke en eenvoudige richtlijn in 2014: laat je buikomtrek niet groter worden dan de helft van je lengte.


We kunnen het ideale gewicht berekenen met de formule van Lorenz-Vandervael:
Voor vrouwen: ideaal gewicht in kg = 50 + [(gestalte in cm – 150) x 0,6]
Voor mannen: ideaal gewicht in kg = 50 + [(gestalte in cm – 150) x 0,7]

Matig overgewicht situeert zich tussen de 110 en 130% van het ideaal gewicht.

Het vetpercentage kan (door specialisten) gemeten en berekend worden door

  • Huidplooimeting: met schuifmaat diverse plooien meten en vergelijken met tabellen
  • Elektrodiagnose: de snelheid van een zwakke stroom van voet naar pols meten. Sommige weegschalen hebben een vergelijkbare (niet nauwkeurige) functie van voet naar voet. Het bovenlichaam wordt dan niet bij de meting betrokken.
  • BMI (Body Mass Index, of queteletindex (afgekort QI)) meting: BMI (kg/m²) = lichaamsgewicht in kg / lengte in meter in het kwadraat.

Voorbeeld: bij een gewicht van 80 kg en een lengte van 1,72m
BMI = 80 / 1,72 X 1,72 = 27,0 (kg/m²) waarbij

- 18,5 - 24,9: normaal gewicht
- 25,0 - 29,9: overgewicht
- 30,0 - 34,9: obesitas
- 35,0 - 39,9: adipositas
- > 40,0: extreme adipositas

Korter door de bocht, en eenvoudiger, beweringen die dicht bij het BMI liggen:

  • je maximum gewicht is je lengte in cm - 100.
  • Idealiter bedraagt je buikomtrek de helft van je lengte.

 

Onderzoek toont aan dat onze vetmoleculen ca. 1,3 jaar oud zijn, voor dikkerds 2,1 jaar. Je sleept dus niet je hele leven hetzelfde vet mee, enkel een relatief verse voorraad. Allicht bedoeld voor 1 winter.
Wetenschappers van Oxford University hebben ontdekt dat vet uit voedsel drie uur na een maaltijd al omgezet wordt in twee à drie theelepels vet in weefsel rond de buikstreek.
Dit vetweefsel rond de taille wordt alleen als kortstondige opslagplaats gebruikt, zodat het bij inspanningen aangesproken kan worden. Als mensen overdadig blijven eten, verspreidt het vet zich naar de weefsels rond onder meer het achterwerk en de billen voor langetermijnopslag.

Een normale hoeveelheid buikvet kan helpen bij het reguleren van de weerstand en het herstellen van beschadigd weefsel via het omentum, een buikvlies waarin de organen en een laag vet worden vastgehouden. De cellen uit dit omentum kunnen zich omvormen tot longcellen en botcellen. Dat helpt bij het herstel en de heropbouw van weefsel. (Dr Makio Iwashima van Loyola University Chicago Stritch School of Medicin).

Lichaamsvet isoleert, beschermt de inwendige organen, helpt de vrouwelijke cyclus te regelen en produceert hormonen zoals leptine, resistine en TNF-α.
Er bestaat daarnaast ook bruin vet. De precieze functie is nog niet gekend. Vooral pasgeboren baby’s gebruiken het om een stabiele lichaamstemperatuur te behouden zonder te rillen.
Volwassenen hebben nog ca. 50 gram bruin vet. Het zou witte vetcellen (waarin energie is opgeslagen) inzetten als brandstof om het lichaam warm te houden. Alle vetcellen kunnen de temperatuur inschatten en energie vrijmaken in de vorm van warmte.
Vanaf 40 jaar verliezen we bruin vet. Er zou een verband kunnen zijn met het verdikken bij het ouder worden. Bruin vet blijkt ook te ontbreken bij zwaarlijvige mensen.
Blijkbaar worden vetcellen en zelfs hun genen ook gemanipuleerd door te sporten. Een terrein waarop nog veel onderzoek te doen is.

Langer dan een halfuur zitten zorgt aan een hoog tempo voor opslag van visceraal vet in en tussen de organen. Dit buikvet is metabool actief. Door de uitzetting van de vetcellen krijgen die ruimte- en zuurstoftekort, wat necrose en (chronische) inflammatie veroorzaakt. Teveel zitten veroorzaakt meerdere gezondheidsproblemen. We zouden het minder dan 3 uur per dag moeten doen.

Door binnen het halfuur even op te staan en te bewegen wordt deze vetopslag op 60 seconden weer teniet gedaan.

Buikvet is geen spiervet, dus hoe hard de mens ook sport en traint, het wordt hier niet door verbruikt. Wel door hersenactiviteit! Onderzoek bij topschaakspelers toont op een wedstrijddag een verbruik (zonder bewegen) van 6-7.000 kcal/dag. In het begin verbruiken de hersenen glucose, maar nog niet halfweg schakelen hun hersenen over op buikvet als energiebron.

(Prof. Dr. Leo Pruimboom 2016 Klinische Psycho-Neuro-Immunologie - kPNI)

 

Gezond oud worden

Vier eenvoudige quick wins (Prof. Reginald Deschepper (67jr, uBx 2022), Je levensstijl als medicijn) : rook niet, blijf in beweging, hou je body mass index (BMI) onder de 30 en eet gezond - volstaan om de kans op een chronische aandoening met 79% te verlagen. Nog beter daarbij: stop met suiker (we eten gemiddeld 48 kilo suiker per persoon per jaar!), en laat producten met meer dan vijf ingrediënten (processed food) links liggen.

Er zijn 7 ‘blauwe zones’ & op aarde -de onderzoeker trok er een blauwe kring rond-, waar het aantal +100-jarigen opmerkelijk hoog is. Ze gebruiken een plantaardig menu te nuttigen, vaak aangevuld met vette vis. Dit lijkt erg op het mediterrane dieet, met peulvruchten, volle granen, zuivelproducten en olijfolie. Daarbij komt een zeer sociaal leven, en weinig stress. Zoals op Sardinië, Italië (vooral Ogliastra en Barbagia di Seùlo); Acciaroli, Italië; de eilanden van Okinawa, Japan; een gemeenschap van zevendedagsadventisten te Loma Linda, Californië; Nicoyaschiereiland, Costa Rica; het eiland Ikaria, Griekenland; Öland, Zuid-Småland en Noord-Oost-Skåne, Zweden


De tijdgeest bepaalt of dik of slank zijn ‘in’ is. Ooit was voedselschaarste niet ongewoon en een dikke vrouw was een teken van welvaart en welzijn, rijkdom en vruchtbaarheid.
Prehistorische Venusfiguurtjes hebben vaak overdadige heupen, achterwerken, en boezems. Rubens portretteerde ook weelderig. Mogelijk werden dubbele-kin dames gewaardeerd omdat ze tijdens een hongersnood een schaarsteperiode van 9 maanden zwangerschap succesvol konden afronden.

In tussenliggende periodes en culturen mag het slanker: de oude Grieken, de ingesnoerde taille tussen 1790 en 1820-1850, over jongensachtig geëmancipeerd en Marilyn Monroe tot de tirannie van Twiggy en barbie. Gezond evenwicht en wetenschappelijk inzicht bevestigen een oude wijsheid: alles met mate.

(Ook andere uiterlijke kentekenen werden vaak gebruikt om gezondheid, vruchtbaarheid of klassenonderscheid (werkend -adel) te suggereren: een witte huid, rode lippen, lange nagels…)


Zij is zo slank als een ree of hoe heet zo'n groot grijs dier met een slurf ook alweer