De film 'An Inconvenient Truth' gepresenteerd door Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten werd uitgebracht in mei 2006. Hierin werd een beeld geschetst van de globale opwarming van de aarde, die vooral in de laatste 100 jaar door menselijke activiteit zou zijn veroorzaakt. Als daardoor laagliggende gebieden overstromen zouden er 100 miljoen mensen op de vlucht slaan.
Sinds het begin van de industriële revolutie gaat de curve van de CO2-uitstoot (als gevolg van fossiele verbranding) steeds steiler omhoog. Een aantal data, voorstellingen en beweringen van deze complexe materie was soms te weinig onderbouwd. Sommige simplificaties klopten niet. De productie van vlees, als belangrijke factor voor CO2, werd niet aangehaald. Andere bronnen voor de opwarming kwamen nauwelijks of niet aanbod. Maar de presentatie zorgde wel voor een wereldwijd klimaatbewustzijn. En de trend was en bleef correct.
Het GWP (Global Warming Potential) gebruikt als referentie het opwarmend vermogen van 1kg CO2 in 100 jaar (= 1). In vergelijking is dat voor methaan (CH4): 25x, lachgas (N20): 298. Waterdamp wordt niet verrekend omdat het niet lang (en op dezelfde plaats in dezelfde concentratie) aanwezig blijft.
De Keelingcurve is een grafiek waarin de veranderende concentratie koolstofdioxide geplot wordt sinds 1958. De grafiek is gebaseerd op metingen genomen op het Mauna Loa Observatorium op Hawaï.
Er is een duidelijke correlatie tussen CO2 en temperatuur, met bijna parallelle grafieklijnen op basis van onderzoek van ijskernboringen (met ingesloten luchtbelletjes) vanaf 800.000 (en 1mio) jaar geleden tot nu. Hogere CO2 concentraties leiden aantoonbaar tot hogere temperaturen, en niet omgekeerd.
Nature waarschuwt dat onze productie, consumptie en verspilling van voedsel verantwoordelijk zal zijn voor 0,7°C opwarming tegen het einde van deze eeuw. Methaan uit de vleesproductie, mest, rijstvelden en rottend voedselafval heeft hierin een aandeel van 60%. CO2 uit fossiele brandstoffen voor machines en voedseltransport: 20%. Lachgas uit overtollige kunstmest en mest van runderen 20%. Oplossingen: technologie, schonere energie en een gezonder dieet. (Catherine Ivanovich, onderzoeker UColumbia, 2023).
Een algoritme is een reeks instructies om via berekening of dataverwerking tot een daarbij behorende doel te komen.
Toen kort na zijn film op internet de woning, levensstijl en elektriciteitsrekeningen van Al Gore verspreid werden bleek zijn uitleg beter dan zijn voorbeeld: luister naar mijn woorden, kijk niet naar mijn daden. Ter zijner eer lanceer ik graag het
Algorisme: precies kunnen uitleggen wat anderen moeten doen om een doel te bereiken, maar daar zelf wel buiten gaan staan. Zoals we allemaal geregeld doen, als het gaat over openbaar vervoer, gezonde voeding, eerlijke producten… (mea culpa).
Klimaatverandering is de globale verandering van het gemiddelde weertype. Het is een interactie van wijzigingen in (gemiddelde) temperatuur, luchtstromingen en waterkringloop, en daardoor ook van bewolking en hoeveelheid neerslag. Dit heeft invloed op woestijnvorming, wetlands, overstromingen, de grootte van ijskappen en gletsjers. Gletsjers trekken sinds 1850 terug. Zwitsers zien nu (10/02/23) vaak cactussen in plaats van sneeuw in de bergen. De Opuntia-soorten maken 23 tot 30 % van de lage vegetatie uit. Vanaf 1970 is de afsmelting versneld. Bergen zijn waterbuffers waar stromen ontspringen, zoals Rijn, Po en Donau. Op langere termijn worden ook zeestromingen, zeeniveau en het zoutgehalte van zeewater beïnvloed.
Klimaatveranderingen zijn van alle tijden. De mechanismen en wisselwerking van alle invloeden zijn niet duidelijk.
Door de vele voor- en tegenberichten en onderzoeken rond Global Warming lijkt het nu veiliger om over Global Change te spreken.
Op kortere en op langere termijn zijn er schommelingen in CO2 en temperatuur. De invloed van de zon (afstand, vlekken) wordt nog niet zo lang onderzocht: kosmisch weer is nog zeer onduidelijk. Zelfs het weer voorspellen op aarde kan nog maar voor enkele dagen. Maar ondertussen is het wel duidelijk dat de mens een snelle klimaatopwarming veroorzaakt.
Het broeikaseffect is het verwarmend effect dat ontstaat door de aardse omhulling van de atmosfeer met broeikasgassen. Daarzonder zouden zonlicht en aardwarmte de temperatuur volgens theoretische modellen op gemiddeld -18 °C krijgen, nu is dat 15 °C.
Ook wolken, sneeuw en ijs (reflecteren licht) en fijn stof hebben invloed in dit effect.
De opwarming van de Aarde is de stijging van de gemiddelde temperatuur, sinds het begin van de twintigste eeuw (dus over ca. 100 jaar) met ongeveer 1,2 °C.
Modellen geven aan dat de temperatuur met 6,4 °C kan stijgen tussen 1990 en 2100. Stijgingen van meer dan 1 °C zorgen voor ingrijpende veranderingen voor mens en milieu, door zeespiegelstijging, toename van droogte- en hitteperioden, extreme neerslag, overstroming enz.
Populair wetenschappelijke teksten geven als vuistregel dat warmere luchtlagen per extra graad Celsius 7 % meer vocht vasthouden. Dat betekent veel meer en intensere neerslag. Uit andere industriële en wetenschappelijke publicaties (o.a. Lenntec) meen ik te mogen afleiden dat de toename kleiner is, maar wel exponentieel verloopt.
Het rapport van de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van 2007 stelt dat
“het zeer waarschijnlijk is dat het grootste deel van de opwarming van de laatste 50 jaren kan worden toegeschreven aan menselijke activiteit", en dat de opwarming "onmiskenbaar" bezig is. (Ondertussen overtuigend aangetoond, 2021.) De antropogene klimaatopwarming wordt met de jaren steeds explicieter en urgenter.
Het IPCC concludeert dat de opwarming sinds de industriële revolutie vooral het gevolg is van de uitstoot van broeikasgassen als kooldioxide (CO2) en methaan (CH4), vooral veroorzaakt is door verbranding van fossiele brandstoffen (ook grote kolenbranden in China en India), productie van cement en glas, landbouw, veeteelt en vooral ontbossing.
Volgens andere wetenschappers zou er net een nieuwe ijstijd (moeten) aankomen.
De zon vertoont sinds het midden van de twintigste eeuw ook een verhoogde staat van activiteit, die op een af andere manier mee moet verrekend worden.
Als (3%) geleerden en hun instituten het niet eens zijn over deze materie is het voor leken onmogelijk om hierin te volgen. Iedereen baseert zich volgens wat hij gelooft op argumenten pro of contra. Rekenmodellen en computersimulaties werken met een beperkt aantal parameters en inschattingen, en de algoritmes zijn ook door niet-onfeilbare onderzoekers opgesteld.
Daarnaast maken we ons druk over een periode van 100 jaar. Een fractie van de geschiedenis van de aarde, waarover we verder ook weinig data hebben.
Een wereldwijd inventaris (2003) toont dat fauna en flora elke 10 jaar 6 km naar de polen opschuiven. Bloei-, vogeltrek- en geboorteperiodes vielen 4 dagen vroeger (per 10 jaar).
Toen de aarde 3 mio jaar geleden 2-3°C warmer was stond het zeeniveau 30 m hoger.
1° C stijging tijdens het groeiseizoen zorgt voor een daling van de graanoogst met 10%.
Toen 55 mio jaar geleden (paleoceen-eoceen) het CO2 gehalte in de atmosfeer vergelijkbaar was met nu, bedroeg de globale temperatuurstijging 5°C.
Ik stel wel vast dat de hockeystick van de stijgende temperatuur in de laatste 100 jaar parallel loopt met de CO2 uitstoot, het uitsterven van diersoorten, toename van broeikasgassen, stijging van de zeespiegel, berichten over smeltende gletsjers en poolkappen, wijzigende flora en fauna, temperatuur en neerslagrecords … Reden genoeg om voorzichtig te zijn en actie te ondernemen.
Iedere schildpad die de laatste jaren in Florida geboren werd is, vrouwelijk. Door de klimaatopwarming.
Overal neemt de diversiteit, het aantal verschillende soorten als vallende dominostenen in snel tempo af door monocultuur in landbouw en veeteelt, vervuiling en klimaatopwarming. Het kaartenhuis van ecosystemen en systeemdiensten (waarbij we onszelf graag aan de top situeren) stort in.
Het Kyoto-protocol (1997) is een Klimaatverdrag dat de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen regelt. Internationaal gekibbel en gebrek aan visie en daadkracht zijn weinig hoopgevend op dit terrein.
De hele discussie zou in ieder geval mogen duidelijk maken dat we maar één aarde hebben, en dat we ons niet kunnen veroorloven onverantwoord om te gaan met onze beperkte natuurlijke rijkdom en onze kwetsbare biotoop.
10-tallen internationale conferenties hierover blijken vooral show en blabla. We blijven ons eigen nest vervuilen. Tot de dood er op volgt… (Die van onze kleinkinderen.)
Van de broeikasgassen die we uitstoten heeft 1/3de dadelijk effect, 1/3de pas na 30 à 40 jaar, en de rest pas over duizenden jaren. We ervaren nu vooral het effect dat we 40 jaar geleden veroorzaakten.
In 2019 steeg de temperatuur in België en Nederland voor het eerst tot over de 40°C. Vanaf 45°C helpt zweten niet meer om te koelen, en raakt ons lichaam oververhit. Dit kan dodelijk zijn.
Global Change: Ondanks de luchtvervuiling is het nog steeds prachtig
om in de wolken te zijn. (J. A. Vandervelden)
De mensheid moet niet leven op de aarde, maar leven met de aarde.
Tiokasin Ghosthorse Dakota Indiaan
