Als je zelf wil voorzien in wat je nodig hebt is het nuttig een idee te hebben hoeveel je van een gewas moet zaaien of planten om er (met een gezin) een jaar mee toe te komen. Maar dat is niet in exacte cijfers weer te geven. De opbrengst van een gewas hangt onder meer af van volgende factoren:
grond (zand, leem, klei, humus), bemesting, weer (droogte, te nat), waterhuishouding (bevloeiing, drainage), techniek (machinaal, intensief), regio (noord, zuid), ligging (zon, wind), jaar, vroege of lage variëteit, teeltmethode, soorten en rassen, vraat en ziekten, tijdstippen van zaaien en oogsten… En al deze factoren beïnvloeden elkaar.
Maar op basis van gemiddelden voor de grootschalige landbouw, begin 21ste eeuw, kunnen we er wel een globaal idee van geven.
Voor sommige gewassen is er weinig info te vinden, bij andere wordt de opbrengst niet in ton/ha uitgedrukt, maar vb. in busseltjes (peterselie), knol (venkel, selder) enz.
Ook is niet altijd duidelijk welk gewicht opgegeven wordt, bruto gewicht of netto verkoopbare of eetbare opbrengst zonder vb. koolstronken, bieten- of wortelloof, kaf en stro, peulen ed. Veel van dat ‘afval’ is uiteraard nog uitstekend veevoer en strooisel.
Een hectare (ha) is 100 m × 100 m = 10.000 m². (100m = +- de lengte van een voetbalveld)
Als je in je tuin een stukje van 3,3 x 3,3 meter, ongeveer het formaat van een kleine slaapkamer of keuken afmeet, dan heb je 10 m2. Dat is misschien makkelijker te bevatten en te overzien. Daarvoor deel je de opbrengst dus door 1.000, of je laat gewoon de 000 nullen achter de punt weg.
Je hebt natuurlijk niet alleen kilos opbrengst nodig, maar ook gevarieerde en gezonde voeding.
In de bioteelt zou de opbrengst ca. 20% lager liggen in kwantiteit.
tarwe 8.000 kg/ha
gerst 7.000 kg/ha
aardappelen 45.000 kg/ha
suikerbiet 70.000 kg/ha, goed voor ca. 11.000 kg suiker
ui 46.000 kg/ha
winterkoolzaad 5.000 kg/ha
erwten 4.000 kg/ha
bonen 3.000 kg/ha
wortelen 40.000 kg/ha
tomaten 5.000 kg/ha
witloof 350.000 kg/ha
prei 30.000 kg/ha
spruitkool 20.000 kg/ha
broccoli 8.000 kg/ha
courgette 3.000 kg/ha
Chinese kool 30.000 kg/ha
vlas 6.600 kg stro en 900 kg korrel /ha
appelen 40.000 kg/ha (13 jr, vanaf 5de jr)
peren 25.000 kg/ha, (35 jr, va 7 de jr)
wijn in Nederland: 5.000 l of 6.500 flessen/ha
Hoeveel zaad heb je nodig op een perceel?
De verhouding tussen de hoeveelheid zaaizaad en de opbrengst wordt de zaaizaadfactor of zaadrendement genoemd. Het is het percentage van de oogst dat bewaard moet worden om het volgende jaar voldoende op dezelfde perceeloppervlakte in te kunnen zaaien.
Als 180 kg per ha nodig is voor het inzaaien van tarwe, en die brengt 7.500 kg op, dan is de zaaizaadfactor 180 / 7.500 = 0,024 of 2,4% van de oogst die voor zaaizaad moet bewaard worden. Meestal wordt zaaizaad echter apart geteeld.
De verhouding tussen oogstgewicht en zaadgewicht is afhankelijk van de hierboven opgenoemde gewas-opbrengstfactoren. Ook kiemkracht, wegpikken door vogels, schimmels, temperatuur, zaaiafstanden en bemesting spelen een rol.
Richtlijnen voor zaaidichtheid worden soms gegeven in aantal zaden per strekkende (rijenteelt) of per vierkant meter (of hectare)(voor breedwerpig zaaien). Zeer kleine zaadjes kan je voor het zaaien mengen met droog zand van ongeveer dezelfde korreldikte, om de zaadjes niet te dicht opeen te zaaien. Meestal wordt zaad per kilo of gram verhandeld. Een indicatie voor het aantal zaden wordt gegeven door het duizendkorrelgewicht. Het dkg is het gewicht van 1000 zaden. Bij spruitkool is dit, afhankelijk van het ras, 3 tot 4 gram. (Of één gram bevat tussen de 220 en 333 zaden).
Enkel benaderingen van benodigde hoeveelheid zaaigoed per hectare:
Koolzaad 3 – 8 kg
Tarwe 45 – 55 kg
Gerst 100 – 180 kg
Boekweit 30 -45 kg
Luzerne 5 kg
Gras 45 – 80 kg
Klaver 8 – 15 kg
Vlas 120 kg
