De binnenbast van (jonge) esp (ratelpopulier, populus) is (vooral in het voorjaar) goed eetbaar. Jong blad smaakt in zuurkool, gekookt, als meel of kruid. Bast van spar (Picea) die je dicht bij de wortels oogst, bevat veel vitamine C. Ook berk, els, gele esdoorn, grove den, lariks, populier, suikeresdoorn en wilg zijn geschikt. Je kan reepjes koken als spaghetti of tot meel malen. De zeer jonge naalden van den (Pinus) smaken goed (ook voor thee), en sap van esdoorn (Acer), linden, platanen en berk kan je inkoken tot siroop. Scheuten, blaadjes en groene vruchten van de es zijn eetbaar maar bitter. Grove den (e.a.): de naalden kunnen (ook gedroogd en gemalen) als kruid gebruikt worden.

meidoorn2Met sleedoorn, meidoorn en hazelaar is dit een ‘eetbare haag’.  Andere stekelige vruchtdragers die er tussen kunnen staan zijn rozenbottels en bramen. (Die laatste is moeilijker binnen de perken te houden, breidt graag uit.) Van hazelaar kan je de gedroogde en gemalen manlijke katjes als meel gebruiken.

Olijfwilg, oleaster of zilverbes (silverberry, Elaeagnus ebbingei) heeft ongeveer 50-70 soorten. De oranjerode vlezige steenvrucht heeft een enkel zaadje en is eetbaar bij veel soorten. Verschillende soorten worden -ook als bladhoudende haag- gekweekt voor het fruit.

Zie ook <Limonade> voor manna.)
Houtspaanders van de linde (Tilia) werden vanwege het hoge zetmeelgehalte aan het vee gevoerd.


Is hout eetbaar?

Zoethout waarop we soms knabbelen is geen hout, maar de zoetstofhoudende wortel van de Glycyrrhiza glabra struik.

We zijn geen houtworm, bever of zwam. We verteren geen cellulose, maar de structuur en samenstelling ervan lijkt heel erg op zetmeel. Beiden zijn glucosemoleculen met een iets andere binding. Al jarenlang zoeken wetenschappers een manier om de (niet-verteerbare) beta-glycosidische binding van cellulose om te zetten in de alfa-glycosidische binding van zetmeel. Via een enzymencocktail en genetisch gemanipuleerde bacteriën vond een team (dhr. Zhang) van de Virginia Tech universiteit een werkend procedé in 2013.

Bevers eten bast, twijgjes en bladeren, het hout zelf wordt niet gegeten.

Herkauwers hebben symbiotische bacteriën met het enzym cellulase in hun ingewanden waardoor ze de cellulose wel kunnen verteren. De microbiota (bacteriën en andere micro-organismen) in de dikke darm zorgen voor de vertering van de ruwe celstof. De samenstelling is erfelijk. Varkens hierop selecteren zou kunnen leiden tot dieren die hout (beter) verteren. digestie – truc -2 -

In Noorwegen doet men onderzoek naar gebruik van bomen voor visseneten. Enzymtechnologie wordt gebruikt om cellulose en hemicellulose om te zetten in suikers. Fermentatietechnologie door het gebruik van speciale giststammen zorgt verder voor verteerbaar visvoer.

Dieren die zich voeden met hout hebben ook een specifiek type microbiota dat hen helpt cellulose te verteren. Ze worden ‘xylofagen’ genoemd. Het gaat meestal om wormen en torren: houtwespen, termieten, vliegend hert, houtworm (of kever), houtmot.

 

Tijdens de oorlog werd al zaagmeel toegevoegd aan Erzats brood.

"Bij hongersnood heeft men ook wel gemalen boomschors en zaagsel onder het meel van granen vermengd, en in Noorwegen en Zweden bakt men nog altijd eene soort van brood .. Brood uit fijn zaagsel is minder verwerpelijk dan het schijnt, daar men de cellulose .. door behandeling met zuur in suiker kan omzetten..(doch slechts  voor) een gering gedeelte .. zoodat het nagenoeg geene voedende kracht heeft." (Uit Leven in 1870, uittreksels uit de toenmalige ‘ Winkeler Prins’ (encyclopedie))

Voor deze toevoeging is er nog steeds geen verbod of regelgeving. Cellulose zou werken en smaken als vet. Door toevoeging kunnen producten met een goed smaak, veel vezels, zeer goedkoop en met weinig calorieën gemaakt worden. Volgens sommige bronnen zou dit reeds op verrassend grote schaal gebeuren.

Geraspte kaas bevat als additief cellulose als antiklontermiddel. Cellulose is gemaakt van houtpulp. In de voedingsindustrie is 2% à 4% in Parmezaanse kaas een aanvaardbare norm. Er werden al uitschieters van 9% gevonden. Wel wat onredelijk om consumenten ‘zaagmeel’ aan te rekenen aan de prijs van kaas. Ook producten ‘verrijkt met vezels’ (zoals granen) bevatten vaak cellulose.

Eetbare boombladeren

Naast noten (beukennootjes, hazelnoten, walnoten, tamme kastanjes) bessen (lijsterbes) en andere vruchten (fruit) zijn er ook zeven eetbare bladeren.
Jonge dennennaalden (van de licht groene toppen, voor thee) en jong blad van linde (voedzaam), ruwe berk (beetje bitter, pluk april-mei), meidoorn (UK: bread and cheese tree, ooit dagelijks voedsel) en beuk kan als groente door de sla (ook voor thee). Beukennootjes moet je roosteren voor je er (veel) eet. Je kan er ook koffie van maken en olie van persen.


Van de druivelaar plukt je de grote bladeren als ze jong en zacht zijn. Blancheer ze kort in zout water, en vul ze met vegetarische of gehaktvulling. De bladeren kun je ook in zout water inmaken.

Je kan iepenzaadjes over de salade kiepen. Ruwe iep (Ulmus galbra) heeft eetbare jonge bladeren en zeer jonge vruchten

Van fijnbladige (Tilia cordata) en grootbladige linde (Tilia platyphyllos) kunnen zowel lindeblad als sap en lindebloesem gebruikt worden (pesto, salade, als spinazie). Sap kan je drinken, of inkoken tot siroop.

Esdoornbladeren worden in Japan in beslag gefrituurd. In Minoh (Noord Osaka)  worden de bladeren vooraf een jaar in zout in vaten bewaard. Elders niet. Dip een kant van een (Japans) esdoorn blad in beslag . Bak het in hete plantaardige olie bruin en laat het uitdruipen. Eventueel zoeten met ahornsiroop. Noorse esdoorn: jonge scheuten, zaailingen, bloemen en bladeren zijn eetbaar.

Tempura beslag
Klop 1 ei in een kom, voeg 1 kopje koud water  en 1 kopje gezeefde bloem toe en meng het lichtjes.

Van de Chinese maggiboom (Toona Sinensis of (Franse) Uiensoepboom, Toonboom) worden jonge scheuten en (groen en rood) blad geoogst als een veel gegeten groente (Xiang Chun Ya : groenteboom). De smaak is kruidig als maggi en aromatisch als uitjes. Je kan deze smaakmaker rauw of gestoomd eten, of roerbakken. De boom is winterhard in ons klimaat. In de tuin worden ze gemakshalve geknot op 50 cm boven de grond. Bladeren zijn bruikbaar voor een soort pesto en voor geneeskrachtige thee. Twijgen en hout worden ook verbrand als wierook. Bloeitijd: juni-juli. Blijven snoeien om steeds jonge scheuten en blad te hebben.

Op een houtje moeten bijten: niets te eten hebben, armoede lijden.